Vos in Natuurgebied Oostvaardersplassen

Geweldig om te lezen dat natuurfilosoof Keulartz ...afstand doet van de (huidige) jachtcultuur. Eerst was er al de bijdrage (wildbeheer) tijdens de hoorzitting in de tweede kamer. Veelzeggend is dat de wetenschapper daar nu een bijdrage levert op de site van Vereniging Het Edelhert. Hopelijk veranderen ze ook qua inzicht wat de AWD Amsterdamse waterleidingduinen betreft. (afschot damherten)

Niet bijvoeren en ook niet afschieten ...adviseert natuurfilosoof Keulartz.

 Deze dieren spelen een sleutelrol in het herstel van evolutionaire processen ..

Maar door bejaging wordt dat proces volledig om zeep geholpen..

Zegt Jozef Keulartz natuurfilosoof aan de Universiteit Wageningen.

Om de grote planteneters ..optimaal hun werk te laten doen ..heb je grote gebieden nodig

die goed met elkaar verbonden zijn ..Want hoe kleiner de gebieden..hoe groter het gevaar van lokale uitsterving 

Bijvoeren vindt hij uit den boze ...omdat dat de natuurlijke mechanisme buiten spel zet.

In het wild gaan dieren op de spaarstand in tijden van voedselschaarste. Herten bijvoorbeeld dalen bij lage temperaturen met hun energieverbruik naar 13 procent van hun jaarlijks gemiddelde..En hoe minder vet.. hoe minder vruchtbaarheid. Vrouwtjes slaan dan soms één of twee jaar hun beurt over.

Grootschalige sterfte is volgens Keulartz de gang van de natuur en niet per se het gevolg van de krappe Nederlandse natuurgebieden

-

bionieuws - jaargang 24, 29 maart 2014 

ECOLOGIE Door Gert van Maanen :

‘Op de vierkante meter beschouwd zijn de Oostvaardersplassen biodiverser dan het Junner Koeland bij Ommen, dat liefhebbers zien als de parel der parels van begraasde graslanden.’ Tot die opmerkelijke conclusie komt de Groninger hoogleraar ecologie en natuurbeheer Han Olff. Dat past volgens hem prima bij de vaak geopperde bewering dat het begraasde deel van het natuurgebied Flevoland een kale bende is. 

Olff: ‘Het is een kwestie van schaal.

De Oostvaardersplassen zijn rijk aan biomassaliteit. Daarnaast zijn er op de vierkante meter meer plantensoorten, maar op grotere schaal wint het Junner Koeland het’. Recent uitgevoerdwetenschappelijk onderzoek in het omstreden natuurgebied levert volgens hem tal van nieuwe inzichten op in de processen die biodiversiteit aansturen.

Die promoveerde de dag erna bij Olff op onderzoek naar de relatie tussen diversiteit in vegetatie, bodemvariatie en dichtheden van grazers. ‘In mijn onderzoek keek ik naar de structurele diversiteit in de Oostvaardersplassen, de overgangen van Oostvaardersplassen blijven ecologen verrassen. 

De kaalgevreten graslanden van de Oostvaardersplassen scoren onverwacht hoog in botanische biodiversiteit. De processen lijken ook ‘anders dan klassiek gedacht’. gras, naar ruigte, struweel en bos.

Die structurele diversiteit heeft het gebied wel degelijk, maar niet op de schaal die we meestal zo mooi vinden’, vertelt Ruifrok. ‘Op grotere schaal missen we vooral struweel en bossen.

 Ik heb vooral gekeken naar limiterende factoren voor vestiging van bomen en struiken.’ Hiervoor kreeg Ruifrok uiteindelijk toestemming om vanaf 2010 tien omheinde proefvakken op het droge deel van de Oostvaardersplassen in te richten en kiem- en groeiproeven met boom- en struiksoorten als schietwilg, vlier, meidoorn, hondsroos, zomereik en es uit te voeren.  

-

Uniek omdat verder in dit voedselrijke kleigebied begrazing zonder menselijke ingrepen plaatsvindt en aantallen grote grazers zonder jacht of afschot bottom-up gereguleerd worden.

De gevolgen van exclosures – die grote grazers buitensluiten – zijn ingrijpend, zo tonen foto’s van Ruifrok aan. In zeer korte tijd staat een metershoge vegetatie binnen de omheinde proefvakken. ‘De groei is bijna explosief’, vertelt Ruifrok. ‘Als je ergens een hek omheen zet gaat het allemaal heel snel in de Oostvaardersplassen. 

-

Voor houtige gewassen is er een extreem lage overleving buiten de exclosures. Na twee jaar vind je niks meer terug.’ De simpele en voor de hand liggende conclusie dat grote grazers de vestiging van struweel en bomen voorkomt, behoeft volgens Ruifrok wel enige nuancering.

Zo blijkt uit experimenten dat eikels inhet gebied een extreem lage kiemkans hebben als gevolg van vraat door muizen. ‘Dat wijst op een indirect positief effect van begrazing’, aldus Ruifrok.

Uit andere symposiumpresentaties blijkt wel dat er nog steeds dynamiek in het gebied zit. Zo is afgelopen jaar voor het eerst geconstateerd dat jacobskruiskruid in het begraasde deel oprukt.

Voor grote grazers is dit een giftige plant die ze mijden. In een proef van de Groningse ecologen Roel van Klink en Chris Smit is vastgesteld dat achterblijvende kadavers van grote grazers lokaal zorgen voor een extra productie aan plantaardige biomassa en verhoging van insectenbiodiversiteit.

Meer algemeen zijn er volgens Han Olff aanwijzingen dat in de Oostvaardersplassen sprake is van zelfversterkende cycli. ‘Het lijkt wel of in de kringloop van grassen, grotere grazers, regenwormen en bodembacteriën de soorten elkaar opjutten en je steeds maar meer van alles krijgt’,  aldus Olff. Hij baseert zich op een pilotproef waarbij uitgestoken graszodes, grond, regenwormen en mest uit de Oostvaardersplassen en van een Fries melkveebedrijf in het lab in verschillende combinaties zijn vergeleken. ‘De beste prestaties vind je dan als je OVP-bodem, OVP-gras, OVP-regenwormen én OVP-mest gebruikt. Alsof er sprake is van biodiversiteitaanjagers. Dat is heel anders dan klassiek gedacht, maar we willen nog iets langer meten voor we het kunnen publiceren.’

Meerdere sprekers op het minisymposium riepen op om vaker langlopende monitoringsonderzoeken in het gebied te combineren met kortdurende experimenten en zo meer kennis over achterliggende processen boven tafel te krijgen. Jasper Kuipers, programmamanager Oostvaardersplassen bij Staatsbosbeheer, liet weten hier positief  tegenover te staan. ‘Wij willen ook inzicht krijgen in hoe processen werken. We hebben wetenschap nodig om kaders te stellen. De Oostvaardersplassen zijn spannend, maar ook een glazen huis. Iedereen kijkt mee.’

Een mooie ochtend met Ghita en Herman in de OVP ..

Een wat lange blogupdate.. 

-

De jaarlijkse telling van Damherten kwam op 2250 .. in de AWD

In het najaar willen ze een grote meerderheid afschieten ..Ik hoop dat ze tot inkeer komen.

De kennis is er..gebruik die ook!